Gaya ng kanser, mga salot sa Philhealth dapat nang tanggalin

June 18, 2019 Editorial

Ang Philhealth ang pangunahing korporasyon ng gobyerno na magsisigurado ng progresibong insurance na pangkalusugan na masusustentohan at abot-kaya at hangaring maimpluwensiyahan ang pagbibigay ng pangangalagang pangkalusugan na may kalidad at maabot ng lahat ng Pilipino, sa 85 milyon miyembro nito.

Bilang tagapamahala ng pera ng taong bayan, ang Philhealth ay dapat siguruhing nasusustentohan ang isang sambayanang programa para sa insurance na pangkalusugan.

Bagama’t madaming pribadong kompanya ang nagaalok ng insurance na pangkalusugan, ang Philhealth ang may pinakamaraming miyembro dahil sa mas abot-kaya ito para sa karaniwang Pilipino.

Napakalaking pondo kung tutuusin. Sa paglipas ng panahon mula ng malikha ito, ay ipinakita ng Philhealth na naging pundasyon ito ng korapsyon sa pinakamataas na uri dahil sa hindi-biro at nakakalulang halaga ng perang sangkot na pag-aari ng mga mahihirap na miyembro lalo na ng mga senior citizens na hindi na kayang kumita dahil sa katandaan.

May listahan ang Department of Health ng 10 pangunahing sakit sa Pilipinas, andyan ang sakit sa puso, sakit sa vascular system, pneumonia, tuberculosis, diabetes, cancer, hypertension, dengue.

Ngunit ang cataract na isang pangkaraniwang sakit ng tao lagpas 40 ang edad kung saan ang mga lente ng mata ay nagiging maulap at nawawala ang paningin ay wala sa listahan.

Akalain mo bang nagkaroon ng epidemiya (kahit hindi idineklara ng DOH) noong 2014 dahil naging pang-apat ang pagtanggal ng “katarata” sa prosesong medikal na binayaran ng Philhealth
sa tumataginting na PhP3.7 bilyon sa kabuuang PhP78 bilyon inilabas ng ahensiya noong 2014.

Karamihan sa binayaran ay maliliit na “accredited” ambulatory surgical centers. Ang masaklap pa nito ay kahit walang sakit sa mata ay inoperahan. Madaling pagkaperahan nga naman.

Sumunod naman ang pneumonia, kung saan sa isang simpleng ubo o pangangati ng lalamunan ay ginagawa itong pneumonia upang palobohin ang bayarin sa ospital na babayaran ng Philhealth, ang resulta ay PhP7.6 bilyon ang binayaran noong 2014.

Noong 2011 ay tinatayang nasa PhP4 bilyon ang “dinayang claims” ng mga state-health insurers subalit nabigong isakdal ng gobyerno ang mga nagkasalang doctor, mga pribado at pampublikong ospital, at mga opisyal.

At sa kabila ng diumano’y pagkakalugi ng ahenisya ay lumutang pa ang magastos at magarbong pamumuhay ng mga opisyal ng Philhealth na binabayaran ng pondo ng ahensiya at ng mga kawawang miyembro.

Nito lang nakaraang taon ay napaulat na nagbayad ang ahensiya ng PhP12.69 bilyon claims ng mga accredited hospitals sa mga kaso ng pneumonia sa buong bansa.

Sa panglabas ay mukhang maayos at malinis subalit kung bubusisihin ay mangangamoy ang bulok at baho nito – na sobra.

Ayon sa mga eksperto, sa ulat ng Philhealth ipinakita na may 810,000 pasyente na kumakatawan sa isa sa bawat siyam na nagpa-ospital ay tinamaan ng nakamamatay na sakit sa baga noong
nakaraang taon. Nakapagtataka hindi naglabas ang DOH ng pneumonia outbreak gaya ng nangyari sa cataract.

Noong 2017 ay tumestigo ang isang mataas na opisyal ng Philhealth sa pagdinig kongreso na nalugi ang ahensiya ng PhP4 bilyon dahil sa pandaraya simula 1995.

Naging sentro din ang ahensiya sa PhP10.6 bilyon paglipat ng pondong iskandalo sa pumalpak na barangay-based health center building program (ang plano ay i-enroll ang mga pamilya sa Philhealth sa PhP1,200 kada miyembro ng pamilya na naka-charge sa Philhealth at PCSO).

Ang halaga ng nawawalang pondo ng ahensiya dahil sa pandaraya at overpayment ay lalong tumataas bawat taon. Ayon sa ilang opisyal at nakita rin ng mga eksperto, ang nakitang dahilan diumano ng pagkabaon ay sa umiiral na all-case rates (ACR) payment scheme na umabot na nga sa PhP154 bilyon mula 2013. Ang ACR na ipinatupad noong 2011 ang gumagarantiya sa “definite amount” sa claims sa pagkaka-ospital o operasyon ng 85 milyong miyembro.

Sa “lugi” sa nakaraang anim na taon, PhP102.5 bilyon ay dahil sa overpayment. Ang ulat na ito ay mula sa 2014 audit observation memorandum ng Commission on Audit (COA) para sa Mindanao kung saan natuklasang sumobra ang bayad ng Philhealth sa 20 porsiyento sa lahat ng mga kasong prisnoseso.

Isa pang PhP51.2 bilyon ang nawala dahil sa pandaraya base sa global estimate na isang 10-percent loss na resulta ng health insurance scams.

Sa pagsasabatas ni Pangulong Duterte sa Universal Health Care Law na nagdaragdag ng PhP275 bilyon sa pondo ng Philhealth ay nakakatakot na mas maraming mananakaw ang mga magnanakaw.

Kung ang mga anomalyang ito ay hindi matigil ay tiyak dahil na rin sa masamng alyansa sa pagitan ng mga accredited hospitals at mga opisyal ng Philhealth at mga empleyado ay tiyak mabubundat pa rin sila sa kanilang pagkasugapa sa pagnanakaw ng yaman.

Hindi lamang matatapos sa pagbibitiw sa puwesto ng mga opisyal, kasuhan sila, isakdal at pagbayarin, isama na rin ang mga nakalipas na sangkot na mga opisyal at institusyon – dahil gaya ng mga siruhanong nagtatanggal ng kanser sa katawan, dapat tanggalin rin sila na salot sa sambayanan.

PMCJr