Hay naku aya, biag a kaskasla takiag, Part 6

August 1, 2018 Opinion Sirmata ken Tagtagainep ni Mang Gusting

Naimbag nga oras yo amin kakaarruba, kakabagyan kakayong ken aminen a mangtartarabay iti kolum tayo ditoy ABN. Adda kami manen nga umay umabrasa kadakayo ket namnamaenmi ken ikarkararagmi a sapay koma ta napia kayo latta a kanayon a sangbayan toy kulom tayo. Kumusta, mag-an kayo amin nga awan labasna. Matotodo manen kailian ket agannad kayo koma nangruna kadagiti kailian tayo dita rangrangkis.

Bueno, papagayam ken suki ti ABN, intay ituloy daytoy kolum tayo ket sapay la koma ta makaibati kami latta iti pagpampanunotan tunggal maysa a makabasa. Iti kallabes, natalantan tayo ti kinapateg koma ti linteg a pannakaipatungpal ti organiko a panagtalon. Kas iti intay nadakamat, saan laeng a natalged a taraon nga intay idasar iti lamisaan ti pamilia ti pagun-od tayo ngem ketdi agraman ditan ti napintas wenno nangayed nga aglawlaw nga isu ti intay pagnanaedan…

Kas intay napaliiw kailian iti kallabes a lawas, adda ti makuna a panic buying iti bagas nangruna iti NFA wenno bagas manipud iti lebben ti gobierno ta nalaka. Ania kadi a talaga ti rason ti panagkamtud kanu iti supply ti bagas? Idinto ta abunao met ti komersial a bagas, makedngan pay ti magatang ti tunggal makipila ta lima kilos laeng. No apit dagiti mannalon, nalabon met ti panagkunayo ngem ti dakesna, ket mailako dagiti irik kadagiti pribado a komersiyante gapu ta nangin-ngina ti gatangda iti irik. Ti saludsod, ania ba a talaga ti parikut?

Daytoy ti maysa idi a parikut, ti panagkurang ti supply ngem adda inaramid ti gobierno nga addang tapno dumakkel ti apit ket no saan tayo nga agbiddut, isu daytoy ti pannaka-introduce ti chemical farming, panagusar kadagiti artificial wenno chemidal nga abuno kuna tayo laengen ket ditan ti nangrugyan ti panagusar kadagiti pesticide kas kada insecticide a pangkontrol kadagiti peste ket in-inut a napukaw ti nainsigudan a wagas ti panagtalon wenno organic farming. Pudno a dimmakkel ti apit ken naipaay ti kasapulan.

Ngem kadakami a biang, adu met ti naisakripisio. Umuna, ti saanen a kinatalged ti taraon a maidasar iti lamisaan para iti pamilia, pannakatay dagiti good and bad insects a kunada ta mairaman payen dagiti friendly, dagiti babassit nga organism a katulongan  dagiti mannalon nga isu ti mamagrupsa kadagiti bambanag nga agrupsa wenno bulbulong tapno adda met laeng taraon dagiti agbibiag iti rabaw iti daga kas koma kadagiti mula. Kangrunaan ti amin, nasabidongan ti aglawlaw ket makuna a saanen a natalged ken makaay-ayo a pagnaedan, polluteden ti angin nga intay lang-aben ket dumtengto ti panawen nga agraman inumen tayo a danum ket addan sabidongna.

Koma, maysa a kitaen ti agdama nga administrasyon ket isu ti kinatalged ti taraon, aglawlaw ken salun-at dagiti umili. Kangrunaan koma a kitaen dagiti madaydayaw a senador ken kongresista ket ti pannakapataud dagiti natalged a taraon dagiti umili. Ket maysa nga addang ti panangigunamgunam iti pannakaisubli ti organiko a wagas ti panagtalon ta kas iti nakunatayo, saan laeng a natalged a taraon ti intay magun-od ngem ketdi kinangayed ti aglawlaw ken pannakaisubli ti kinadam-eg wenno kinaganagan ti daga.

Alan, kakailian a mannalon ken kakabsat, kaarruba ken suki mi iti daytoy a warnakan, nakaibati kami koma iti sangkabasit nga impormasion babaen ti kolum tayo ket adda ti intay pangpampanunotan. Saan koma a datayo met laeng a tao ti mangdadael kadagiti parabur ti namarsua a naituding a datayo ti agaywan.

Sus nalpas ti ani…anak ti tukling a balo, kasta pay kakayong ta ne nakaadu tayo manen. Babayoo, tsup tsup muahmuah.