MAGHANDA SA PINAKAMALAKING PANGANIB NA HAHARAPIN NG TAO

March 8, 2025 Editorial

Nitong nakaraang mga araw ay nakaranas ang maraming lugar sa bansa ng matinding init ng panahon at umabot sa “mapanganib na antas” ng heat index ayon sa PAGASA na inasahang aabot sa 42 degrees heat index at maaaring pataas pa, ito ay sa kabila ng hindi pa naidedeklara ang panahon ng tag-init. Dulot nito ay biglaang sinuspinde ng maraming paaralan sa Luzon at Metro Manila ang mga klase para sa kapakanan ng mga mag-aaral gayundin ng mga guro.

Ayon sa World Health Organization, ang heatwave ay isang panahon kung saan ang lokal na labis na init ay nag-iipon sa isang pagkakasunud-sunod ng hindi pangkaraniwang mainit na araw at gabi. Ang mga heatwaves at matagal na labis na mga kondisyon ng init ay tumataas sad alas, tagal, lakas at lawak dahil sa pagbabago ng klima. Kahit na ang mababa at katamtamang lakas ng heatwaves ay maaaring makaapekto sa kalusugan at kagalingan ng mga mahihinang populasyon. Ang dalas at lakas ng matinding heatwaves ay patuloy na tataas sa ika-21 siglo dahil sa pagbabago ng klima.

Ang mga napalawig na panahon ng mga kondisyon ng temperatura sa hapon at gabi ay lumilikha ng pinagsama-samang stress sa katawan ng tao, pinatataas ang panganib ng sakit at kamatayan mula sa pagkalantad sa init. Ang mga heatwaves ay maaaring makaapekto sa malalaking populasyon sa maikling panahon, madalas magiging sanhi ng
emerhensiya sa kalusugan ng publiko, at magreresulta sa labis na dami ng pagkamatay at rumaragasang mga epekto sa sosyoekonomiko, halimbawa, nawalang kapasidad ng trabaho at produktibidad sa paggawa.

Maaari rin silang maging sanhi ng pagkawala ng kapasidad ng paghahatid ng serbisyo sa kalusugan, kapag ang kakulangan sa kuryente ay kasama ng mga heatwaves at abalahin ang mga pasilidad sa kalusugan, transportasyon at imprastraktura ng tubig. Ang tumatandang populasyon at ang lumalaking paglaganap ng mga hindi-nakahahawang
sakit gaya ng respiratory at cardiovascular diseases, diabetes, dementia, renal disease at musculoskeletal disease ay nangangahulugang ang mga populasyon ay nagiging mas madaling kapitan sa negatibong epekto ng init.

Ang mga lungsod ay hindi idinisenyo upang mabawasan ang pag-ipon at paglikha ng init ng lungsod, na may pagkawala ng greenspace at hindi naaangkop na mga materyales sa pabahay katulad ng mga bubong na metal, na nagpapatindi ng pagkalantad ng tao sa labis na init. Ang kamalayan sa mga healthworker at ng publiko ay nananatiling hindi sapat sa mga panganib sa kalusugan na dulot ng init. Ang mga propesyunal sa kalusugan ay dapat ayusin ang kanilang gabay, pagplaplano at interbensyon upang isaalang-alang pagtaas ng pagkalantad sa init, gayundin upang pamahalaan ang talamak na pagtaas sa mga na-oospital na nauugnay sa mga heatwave.

Ang praktikal, kayang gawin, at madalas na mababang-gastos na interbensyon sa indibidwal, pamayanan, organisasyon, gobyerno at sosyal na antas ay maaaring makapagligtas ng mga buhay. Kung ang pandaigdigang temperatura, ayon sa pag-aaral ay tataas ng 1 degree Celsius o higit pa sa kasalukuyang mga antas, bawat taon bilyun-bilyong tao ay malalantad sa init at kahalumigmigan na matindi, hindi nila magagawang natural na palamigin ang kanilang sarili.

Sa pagsisimula ng industriyal na rebolusyon, nang mag-umpisang magsunog ang mga tao ng mga fossil fuel sa mga makina at pabrika, ang tamperatura sa buong mundo ay nadagdagan ng mga 1C o 1.8 degree Fahrenheit, kaya noong 2015 ay nilagdaan ng 196 bansa ang Kasunduan sa Paris na naglalayong limitahan ang pagtaas ng temperatura sa buong mundo sa 1.5 C sa above pre-industrial levels. Ang pagbabawas sa pagbabago ng klima sa pamamagitan ng pagbabawas ng mga greenhouse emissions ay kinakailangan at kagyat upang limitahan ang laki ng mga pinsala sa
tao ng matinding init.

Sa pagtugon sa problemang ito ay kailangan ang pagtutulungan at suporta ng bansa ng teknikal at polisiya upang matulungan ang sector ng kalusugan at mga komunidad upang makaangkop sa mga panganib ng pagbabago ng klima. Palakasin ang pamamahala, kahandaan at pagtugon sa matinding mga epekto ng heatwaves sa paglikha ng heat action plans, heat early warning systems at advisories, gayundin ng mga emergency response plans upang imapa ang mga panganib, ang mga mahihinang populasyon, nakahandang mga kapasidad at pagkukunan.

Ang mga planong ito ay magproprotekta sa mataas ang panganib na mga populasyon gaya ng mga nasa health facilities, nursing homes at mga paaralan na walang access sa pagpapalamig. Ang mahihirap at mayayamang mga bansa ay maghihirap pareho sa init, at sa magkakadugtong na mundong ito, lahat ay maaaring asahan na negatibong maapektuhan sa ilang paraan. Ang kahalumigmigan na init ay magiging isang mas malaking banta kaysa tuyong init.
Kailangang suriin muli ng gobyerno at mga tagagawa ng patakaran ang pagiging epektibo ng mga diskarte sa pagbabawas ng init at mamuhunan sa mga programa na tutugunan ang pinakamalaking panganib na haharapin ng tao.