AWAY-POLITIKA, SINO ANG MAS NASASAKAL?

March 22, 2025 Editorial

Ang pambansang halalan sa Pilipinas noong 2022 ay tinagurian ng mga tagasuri ng pulitika na siyang pinakamahalagang eleksiyon sa Timog-silangang Asya sa kamakailang kasaysayan at itinuring na “pinaka-polarized” o lubhang nahati na may pinakamataas na porsiyento ng lumahok na botante na 83 porsiyento o 55,549,791 ng 65,745,512 rehistradong botante na siyang pinakamataas na naitala mula 1987. Tinalo ni Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. (BBM) si Leni Robredo na pambato ng oposisyon (Pinklawan/Dilawan) sa landslide victory kung saan nakakuha si BBM ng 58.74 porsiyento ng mga boto (31 milyon kontra sa 15 milyon ni Robredo). Ang tunggalian nina Marcos Jr. at Leni Robredo ay nagpakita ng dalawang magkasalungat na balangaw (spectrum).

Pinagmasdan ng buong mundo ang lumalakas na suporta para kay BBM matapos ang malaking tagumpay na kahit papaano’y papatay sa natitirang pag-asa sa isang mas demokratikong uri ng gobyerno matapos sumailalim ang bansa sa madugo at awtoritaryong rehimen ni Rodrigo Duterte sa loob ng anim na taon. Habang totoo na ang Pilipinas ay matagal nang nakikipagbuno sa mga pampulitikang pagkakabaha-bahagi at sa mga nakaraang taon ay nasaksihan ang isang mapanganib na paglubha sa isang malalim na paglubog ng moralidad. Matapos ang paghihiwalay ng landas nina Pangulong BBM at VP Sara at naging maanghang na palitan ng mga akusasyon at uminit ang hidwaan ng mga Marcos at Duterte na nagdudulot na ng lumalalim, lumalawak at umiinit na pagkakabaha-bahagi ng mga grupong minsan ay magkakasama sa isang “uniteam”.

Ang dating polarized politics sa pagitan ng Marcos-Duterte laban sa Robredo-Pinklawan-Dilawan ay napalitan na ng Marcos kontra
Duterte na ngayon at patuloy na umiinit dahil sa pagkakahuli ni dating Pangulong Rodrigo Duterte na kalauna’y ikinulong sa “The Hague” Netherlands ng International Criminal Court (ICC). Dahil sa kamakailang mga pangyayari ay lalong nagpasiklab sa awayan ng mga maka-Marcos at maka-Duterte lalo na sa social media na nagpapalaanap pa ng mapanira at nakakaalarmang mga “fake news”. Ang patuloy na bangayan ng Marcos at Duterte na lalo pang sinisilaban ng mga tagasuporta nila ay tila hindi na namamalayan na hindi na napagtutuunan ang dapat unahing tugunan na maraming problema sa bansa.

Ang nasasakal sa away ang mga Pilipinong nais lamang ipagpatuloy ang kanilang buhay na hindi sumasawsaw sa politika maliban na lamang kung boboto sila. Ang mga emosyon at walang malay na pagnanasa at takot ay nakakaimpluwensya sa paraan ng pagbibigay kahulugan sa impormasyon, lalo na kung nakakaramdam tayo ng pagbabanta. Ang mga botante ay nauudyukan upang maalis ang
pagkadisintonado ng pang-unawa sa pamamagitan ng pagtanggi sa mga katotohanan na humahamon sa kanilang pananaw sa mundo o mga konsepto sa sarili. Natutunan ng mga lider ng polarisasyon na ang pagsasamantala sa mga takot at pagkabalisa ng mga tagasuporta ay magpapanalo sa mga halalan at hikayatin ang naudyokang pangangatuwiran na iyon.

Sa oras na ang “polarized” na paraan ng pag-iisip ay tumagos at mararamdaman ng mga botante na malalim na nahahati sila sa sikolohikal at espasyo, napakahirap ng baligtarin. Ang mga mamayan ay maaaring protektahan ang kanilang sarili at kanilang demokrasya sa pamamagitan ng pagkakaroon ng kamalayan sa pampulitika at sikolohikal na mga agwa ng polarisasyon at mga maagang palatandaan ng babala ng pagguho ng demokratiko. Maaari silang tumanggi na lumahok sa bitag ng pag-demonyo ng politika, habang iginigiit ang
pagboto ng malaki laban sa mga gumagamit ng mga pamamaraan ng pagkakabaha-bahagi. Dapat maging mapag-isip ang mga pampulitikal na lider na ang kanilang mga salita at aksiyon ay maaaring magsulong, maiwasan o baligtarin ang malubhang pagkabaha-bahagi. Ang tunay na nagmamahal sa mga kapuwa-Pilipino at bansang Pilipinas ay hindi nagsusulong ng pagkabaha-bahagi.