BILANG ISANG BOTANTE, IKAW NA ANG MAGPASIYA

May 11, 2025 Editorial

Ilang araw bago ang Mayo 12 National and Local Elections ay umalingawngaw muli ang mga alegasyon ng “vote-buying” sa lahat ng panig ng bansa. Katunayan, nito lamang ay ilang mga lider ng simbahan ay tinuligsa ang inilarawan nilang “napakalaki at napalawak” na pagbili ng boto sa 6th Congressional District ng Pangasinan. Inihayag ng mga lider ng simbahan mula sa mga bayan ng Tayug, Umingan, Sta. Maria, Balungao, Rosales at San Manuel ang malaking pagkabahala at pag-aalala sa mga ulat na ilang mga kandidato ang diumano’y namamahagi ng hanggang PhP3,000 kada botante kapalit ng suporta sa boto para sa nalalapit ng eleksiyon (may nagsasabing umaabot pa sa PhP10,000 ang bigayan sa ibang lugar).

Sinisira daw ng vote-buying ang pundasyong moral ng komunidad na ayon daw sa mga pagtuturo ng bibliya ang gawaing ito ay immoral at labag sa batas na nagbabala na sinisira nito ang integridad ng pampublikong tanggapan at itinataas ang kawalan ng tiwala ng botante.
Iniugnay ng mga iskolar ang ilang mga negatibong kahihinatnan ng gawaing pagbili ng boto. Ang pagkakaroon ng vote buying sa mga demokratikong bansa ay nagbabanta sa demokrasya mismo, dahil nakakasagabal ito sa kakayahang umasa sa isang popular na boto bilang isang sukatan ng suporta ng mga tao para sa mga potensiyal na mga polisiya ng gobyerno. Gayunpaman, ayon sa isang siyentipikong pampulitika, ang pagbili ng boto ay hindi kinakailangang pumipinsala sa kalidad ng demokrasya; sa halip ang kaugnayan sa pagitan ng pagbili ng boto at ng kalidad ng demokrasya ay higit na nakakainis.

Ang isa pang kahihinatnan ay ang kalayaan ng mga botante ay nasisira. Dahil ang bayad o pagtanggap ng mga gantimpala para sa kanilang mga boto ay bumubuo ng isang uri ng kita na maaaring kailanganin nila upang suportahan ang sarili nila o kanilang mga pamilya, wala silang kalayaan na iboto ang totoong gusto nila. Ito ay lubhang problematiko sapagkat kung ito ang pinaka-tiwaling mga pulitiko na nakkibahagi sa pagbili ng boto, kung gayon ang kanilang mga interes ang mananatiling magdidikta kung paano tatakbo ang bansa. Ito naman, ay nagpapatuloy ng katiwalian sa sistema na lalo pang lilikha ng isang siklo. Panghuli, ang pagbili ng boto ay maaaring lumikha ng pagdepende ng mga botante sa kita o mga kalakal na natatanggap nila para sa kanilang mga boto, at maaaring magpapatuloy pa ng isang uri ng bitag ng kahirapan.

Kung tumatanggap sila ng gamot mula sa ahente ng mga komunidad halimbawa, kung ang ugnayang ito ay naputol pagkatapos ay hindi na sila maaaring magkaroon ng access sa pangangailangan na ito. Maaaring totoo na ang ahente sa komunidad na iyon ay walang interes o insentibo na totoong itaas ang pamamntayan ng pamumuhay ng mga miyembro ng komunidad, dahil posible na interesado lamang sila na makuha ang anumang bahagi sa kita na nararapat sa kanila sa pagtratrabaho sa partido. Bilang karagdagan, kung ang mga kalakal o pera ay direktang nanggagaling mula sa isang kandidato, ang nais lamang ng kandidatong ito ay mapanatili ang kanilang kapangyarihan.

Bilang nasabi na, maaari silang magbigay ng serbisyo ngunit ang kanilang tunay na interes ay pananatilihing umaasa ang mga botante sa kanilang ibinigay na mga gantimpala upang sa gayon ay manatili sila sa kapangyarihan. Bawat halalan ay bumabaha ng daang-bilyong (baka trilyon pa) pera at pataas ng pataas ito sa paglipas ng panahon. Nakakalulang isipin ang dami ng perang ito na lalong nagpapalaway sa mga nagpapa-alipin sa salapi at kapangyarihan. Hindi maikakaila, lalo na ng Comelec na talamak at hayagan ang pagbili ng boto sa lahat ng panig ng Pilipinas.

May mga matatapang na naglalahad ngunit mas maraming napipipi dahil sa takot o kaya’y kampante na sa kakarampot na suhol. Hangga’t walang tunay na napaparusahan, kahit isa lamang ay mananatiling marumi at pinagdududahan ang kakayahan ng Comelec, sinuman ang mamumuno nito – dahil kung wala tayong gagawin ay lalong malulunod ang taong-bayan sa dagat ng mapanlinlang na kinang ng salapi. Sa totoo lang, ang vote-buying ay naging “mahalagang bahagi” na ng sistema sa eleksiyon, hindi lamang sa Pilipinas kundi sa buong mundo. Kaya bilang isang botante – ikaw na ang magpasiya!