PAGKAKASUNDO MATAPOS ANG HALALAN TUNGO SA KAUNLARAN

May 25, 2025 Editorial

Matapos ang kamakailang national at lokal na halalan ay mapapaisip ka kung naiintindihan ba natin talaga ang tao. Maaaring mayroon tayong labis na optimistikong pananaw sa likas na katangian ng tao. Marahil ay gayon, ngunit ang antas ng matinding pagkawatak-watak,
demonisasyon, kasakiman, at mga kasinungalingan na napatunayan sa pambansang pampulitikang diskurso sa politika ay nakamamangha at lubhang nakakagambala. Maaari kaya na ang ating interes sa etika, kabutihan sa lahat, pag-uugali, at moralidad ay walang muwang at makaluma. Marahil nga ngunit hindi tayo dapat sumuko sa ganitong negatibong pananaw sa lipunan at likas na katangian ng tao. Nakalulungkot at kalunos-lunos na ang mga tao ay madalas na tila nagsisigawan sa bawat isa at tumanggi na making sa sinumang may isang punto ng pananaw na naiiba sa kanila.

Iilan ang waring handang baguhin ang kanilang mga isip at mas malakas na sumisigaw kapag nahaharap sa impormasyon o mga katotohanan na sumasalungat sa kanilang mga pananaw. Ang mga tao ay mabilis ding magbura, mang-iwan, o makisali sa kultura ng pagkansela kung may nagsabi ng isang bagay na hindi nila gusto. Kung ito ay sa pamamagitan man ng media platforms, mga balita, talk show sa radio o telebisyon, o harapang mga pakikipag-ugnayan, ang ating lipunan ay nawalan ng mahusay na sining ng pagka-maaalahanin, mapanimdim, may sapat na gulang, at makatwirang pag-uusap at debate. Mayroon pa bang pag-asa na baligtarin ang nakababahala at mapanirang kalakarang ito? Tiyak, walang mga simpleng sagot o mabilis na solusyon. Ang paglapit sa mga mahirap na pag-uusap na bukas-palad, mapagpakumbaba, at ang pag-aakala ng kabutihan ay maaaring malayo ang mararating sa pagkakaroon ng produktibo at kapaki-pakinabang na pag-uusap.

Ang mga katangiang ito ay makakahanap ng isang landas patungo sa pagkakasundo, pagkakaisa, at ng kabutihan sa lahat. Isinasaalang-alang nito ang mga halaga ng paggalang at pakikiramay na kung saan isa itong pinakamaliit na bagay upang mabuhay sa isang sibilisadong lipunan na nakatuon sa kabutihan ng lahat. Ang proseso at uri ng pakikipakasundo ay dapat magbigay ng mga benepisyo na mararamdaman ng mga ordinaryong tao sa komunidad. Ang nakakatulong na pamamahala ay gumagawa ng mga patakaran na maaaring lumikha ng kapakanan ng publiko. Sa panlipunang pakikipagkasundo na isinasagawa, siyempre, dapat itong lumikha ng nakapagpapagaling na panlipunang relasyon kapwa sa antas ng piling tao hanggang sa mas mababang antas. Ang matagumpay na panlipunang pakikipagkasundo ay lumilikha ng pagkakaisa sa pagitan ng bawat linya sa gobyerno ay hindi sinasarili ang mga polisiya na nakikinabang lamang ang grupo.

Matapos ang eleksiyon, kailangang sa bawat polisiya ay ikonsidera ang mga suhestiyon ng iba’t-ibang stakeholders upang magkaroon ng koordinasyon sa loob ng gobyerno. Nanangailangan ng lahat ng lakas upang lumikha ng isang nakatutulong na gobyerno na patungo sa
pagpapahusay ng kapakanan ng mga Pilipino. Ang pag-asa para sa isang nakakatulong na pamahalaan ay isang pagpapakita ng paghilom ng mga away sa politika na sa nakaraang mga taon ay hinati ang gobyerno at nakatuon batay sa kulay ng suporta. Ang pagtanggap ng pagkatalo at pagbigay ng mga pangungusap ng tagumpay sa mga natalong kandidato at mga politikal na partido ay nagiging kabawasan sa pag-init ng away na napapalamig sa sitwasyon. Kabilaan ang mga panawagan ng mga nanalong kandidato ng “pagkakasundo” at maging ang Pangulo ng bansa ay naghayag na bukas siya sa pagkakasundo, na walang kondisyon at kinikilala at ipinapatupad pa rin ang batas.

Ang pagyakap sa pagkakasundo ay dapat tunay, busilak at walang bahid ng pag-aalinlangan ng bawat partido upang makamit ang tunay na pagbabago at kaunlaran. Ang proseso dapat ng bawat halalan ay lahukan ng mga kandidatong hindi lamang karapat-dapat kundi mga
maginoo pa na handa at marunong tumanggap ng pagkatalo habang bukas sa pakikipagtulungan sa mga nagwagi maging nasa panig man ng kakampi o oposisyon, na siyang tunay na adhikain ng isang mabuting demokrasya.

May 25, 2025