SA BUWAN NG KABABIHAN, PAPEL AT KARAPATAN NILA LALONG MAGNININGAS

March 4, 2023 Editorial

Ang pagdiriwang ng Buwan ng mga Kababaihan ay isang resulta ng mga aktibidad sa pag- oorganisa ng mga kababaihan noong unang bahagi ng ika-20 siglo. Ang kauna-unahang Araw ng mga Kababaihan ay nangyari sa New York City noong Pebrero 28, 1909 bilang isang pambansang pagdiriwang na inorganisa ng Socialist Partry. Ginawa ito upang alalahanin ang unang taong anibersaryo ng mga pag-aaklas ng mga mga manggagawa ng damit sa New York, kung saan maraming kababaihan ang nagmartsa upang ipaglaban ang mga karapatang pang-ekonomiya at ang parehong pag-aklas ay ginawa din bilang parangal sa protesta noong 1857 kung saan nakipaglaban ang mga manggagawa ng damit para sa pantay na mga karapatan at isang 10-oras na araw.

Ipinagdiwang ang unang International Women’s Day (IWD) noong Marso 19, 1911 kung saan isang milyong kababaihan at kalalakihan ang nagtipon-tipon upang suportahan ang mga karapatan ng mga kababaihan. Noong Marso 25, 1911 ay isang kalunos-lunos na trahegya ng sunog ang nangyari sa Triangle Shirtwaist factory in New York City na kumitil sa buhay ng mahigit 140 manggagawang babae, nagpapahiwatig ito ng hindi paras na gawi sa paggawa at go-makataong kondisyon sa pagtratrabaho na kinakaharap ng mga kababaihang manggagawa kaya sumiklab ang maraming demonstrasyon na inorganisa ng National Women’s Trade Union League at iba pang may kinalamang mga grupo.

Dahil sa masiglang kasaysayan ng mga kababaihang nag-oorganisa ay opisyal nang kinilala ang IWD ng United Nations upang ipagdiwang ang mga ambag ng mga kababaihan sa lahat ng pitak ng pag-unland, sa lahat ng iba’t-ibang mga kultura; kaya noong 1975 ay pormal na itinalaga ang Marso 8 bilang araw ng mga tagumpay ng lahat ng kababaihan sa buong mundo at isipin ang mga pagsulong na nagawa, na manawagan ng pagbabago at ipagdiwang ang mga gawang katapangan at katatagan ng mga ordinaryong kababaihan na may pambihirang mga papel sa kasaysayan ng mga karapatan ng kababaihan.

Dito sa Pilipinas, ang selebrasyon ng Buwan ng Kababaihan ay nagsilbi na bilang isang lugar upang itampok ang mga nagawa ng kababaihan at pag-usapan ang nagpapaptuloy at umuusbong na pagpapalakas ng kapangyarihan ng kababaihan at pagkakapantay-pantay ng kasarian, mga isyu at alalahanin, mga hamon at mga pangako. Tumututok ang pagdiriwang sa konkretong mga aktibidad na nakaayon sa mga pambansa at internasyonal na mga instrumento at tratado gaya ng Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women, ang Beijing Platform for Action, ang Philippine Plan for Gender-Responsive Development (1995- 2025), ang Framework Plan for Women, at ang Sustainable Development Goals.

Ang pagpasa ng mga ilang batas ay nagsisilbing legal na basehan para sa selebrasyon ng Pambansang Buwan ng Kababaihan. Ang pagdiriwang ngayong taon ay naglalarawan ng isang
yugto sa pagsulong ng mga karapatan ng kababaihan sa paglulunsad sa isang bagong paulit-ulit na tema mula ngayong taon na ito hanggang 2028: WE for gender equality and inclusive society. Pinapaningas nito ang isang panibagong pangako sa adbokasya at nananalig sa mga ganansiya na nakuha sa tema ng panahong 2016-2022, na WE Make CHANGE Work for Women na binibigyang-diin ang pangangailangan para sa madamayin at kasuwatong network tungo sa gender equality at women’s empowerment (GEWE).

Ang paulit-ulit na tema ay nakaayon din sa Philippine Development Plan 2023-2028 na may
layon para sa malalim na pang-ekonomiya at panlipunang pagbabago upang muling pasiglahin
ang paglikha ng trabaho at pabilisin ang pagbawas ng kahirapan sa pamamagitan ng pag-ugit sa
ekonomiya pabalik sa mataas-na-paglaki na landas. Itinatampok din sa plano na dapat sumasaklaw
(inclusive), magtatayo ng kapaligiran na nagbibigay ng pantay na mga oportunidad sa lahat ng
mga Pilipino at binibguan sila ng mga kakayahan upang lubos na makilahok sa makabago at
pandaigdigang kompetisyong ekonomiya.

Sisimulan natin ang bagong panahong ito ng selebrasyon ng Pambansang Buwan ng Kababaihan na may pag-asa at ambisyon na lahat tayo ay para sa pagkakapantay-pantay na kasarian, para sa isang sumasaklaw na lipunan. Sumang-ayon tayo sa panawagan hindi lamang para sa isang gender-responsive na lipunan kundi isang sumasaklaw. Isang lipunan na nangingibabaw sa mga pagkakakiba sa SOGIE, klase, abilidad, henerasyon, estado, at kultura; isang lipunan kung saan bawat tao, bawa’t isa ay may mga karapatan at responsibilidad, may isang aktibong papel na gagampanan dahil ang pagkakapantay-pantay at paglalahok ay magkasama sa adbokasyang GEWE.