SA 2023 BARANGAY, AT SK ELECTIONS PILIIN ANG NARARAPAT NA WALANG KAPALIT AT DINASISINDAK

October 7, 2023 Editorial

Ang barangay ay ang pinakapangunahing yunit ng lokal na pamahalaan sa Pilipinas na siyang pangunahing nagplaplano at tagapagpatupad nay unit ng mga polisiya at programa ng gobyerno. Sa ilalim ng mga batas, ang mga opisyal ng barangay ay mahalagang mekanismo sa anumang inisyatiba ng gobyerno. Sa ilalim ng Local Government Code, ang mga opisyal ng barangay ay may mandating pangunahan ang paghahatid ng ilang mahahalagang serbisyo at inisyatiba ng mga pinakamahahalaga o prayoridad na mga programa ng gobyerno.

Napakahalagang makarating ang mga insiyatiba ng pambansang gobyerno sa bawat barangay, sa kabuuang bansa, kaya ang koordinasyon sa pambansang mga ahensiya ay napakaimportante rin at dito napakahalag ng papel ng opisyal ng barangay upang maayos na lubos na maipatupad ang mga programa ng gobyerno. Sa Oktubre 30, 2023 ay mayroong 67.8 milyong Pilipino ang may karapatang bumoto para sa barangay elections habang nasa 23.2 milyong tao naman na rehistrado upang makilahok sa halalan para sa Sangguniang Kabataan.

Ang panahon ng eleksiyon ay nag-umpisa noong Agosto 28 at magtatapos sa Nobyembre 29 kung saan inumpisahan ng Comelec na magtatag ng mga checkpoints sa buong bansa na binabantayan ng mga pulis o militar. Sa ilalim ng Section 80 ng Election Code, ang isang kandidato ay pinagbabawalan na mangampanya o makilahok sa partisan na aktibidad sa pulitika sa labas ng panahon ng halalan. Ang mga lalabag ay maaaring maharap sa pagkakakulong ng isa hanggang anim na taon, ang pagkawala ng karapatang bumoto, at permanenting diskuwalipikasyon sa pagtakbo para sa pampublikong opisina.

Ang campaign period para sa barangay at sangguniang kabataan elections ay mula Oktubre 19 hanggang 28. Nitong Oktubre 4 ay inilabas ng Comelec ang listahan ng ‘areas of concern’ para sa darating na BSKE kung saan sa 42,001 barangay sa buong bansa, 242 ay nasa red category, 1,257 sa ilalim ng orange at 1,077 sa ilalim ng yellow category. Ang karamihang 39,425 barangay ay nasa ilalim ng green category na ibig sabihin ay walang alalahanin. Base sa color category system ng Comelec, ang green ay nangangahulugan ng kawalan ng security concerns, samantalang ang yellow ay tumutukoy sa areas of concern.

Ang orange ay ginagamit para sa mga lugar ng agarang pag-aalala o immediate concern, habang ang red ay nangangahulugan ng isang malubhang alalahanin sa seguridad o grav security concern.
Kasama ang Philippine National Police at Armed Forces of the Philippines ay inuuri ng Comelec ang mga lugar na ito base sa ilang kadahilan, kabilang ang:

– Suspected election-related violence
– Intense political rivalries
– Possible deployment of partisan or private armed groups by candidates
– Politically motivated election-related incidents
– History of areas being declared as concerns under Comelec control

Dahil dito ay inamin ng Comelec na inaasahan nil ana mas marami pang barangay ay mauuri sa ilalim ng red category habang papalapit ang halalan. Ayon sa kasaysayan, habang papalapit ang eleksiyon ay tumitindi ang tunggalian lalo na kung mag-umpisa na ang panahon ng kampanya kung saan mataas ang mga emosyon kaya inaasahan na mas maraming insidente at mas mataas
na kategorya ang makakategorya sa ilalim ng red.

Ang mga problema ay lilitaw kung ang kapasidad ng mga opisyal ng barangay ay hindi sapat upang matugunan ang mga insiyatibo ng gobyerno. Mas Malala pa ay kung ang mga opisyla na ito ay nakakahadlang dahil sa iba’t-ibang kadahilanan. Kaya ang mga may-kakayahan at nakikipagtulungan ng mga opisyal ng barangay ay mahalaga para sa parehong gobyerno at pribadong mga programa.

Sa mahigit dalawang linggo, ang barangay elections ay muling isasagawa kaya kailangan na ang tamang mga opisyal ang mahalal at ito ay mangyayari lamang kung ang mga botante at mga organisasyon ay magpakita ng mas masiglang interes sa mga halalang ito, makilahok ang bawat
isa at gumawa ng mas marami pa. Huwag tayong pabubuyo sa kinang ng pera, pasisindak sa
puwersa at kapangyarihan ng mga tumtakbong mali at lihis ang mga layunin dahil ang resulta ng
halalang ito ay napakahalaga para susunod na mga taon. Sabi nga nila, “ang sakit ng kalingkingan ay ramdam ng buong katawan”, kaya piliin ang nararapat.