NO STORY

Ang mga “informer” ay kadalasang ginagamit sa mga kaso ng organisadong krimen. Ayon sa United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), mayroon apat na uri ng isang informer o espiya: isang miyembro ng publiko, isang biktima ng isang krimen, isang miyembro ng isang organisadong grupo ng mga kriminal, o mismong mga opisyal ng police.

Tinatawag din ang mga informer bilang mga “kasabuwat ng hustisya” o kinikilala rin bilang “nakikipagtulungang mga saksi”. Karamihan daw ng mga impormante ay mga kriminal na nakikipagtulungan sa police kapalit ng isang pinababang paratang, sintensiya, o imyunidad mula sa prosekusyon, depende sa sistema ng hudisyal.

Gayunman, sa ilang mga kaso, ang mga tapat na mamamayan ay nais lamang isumbong ang mga maling gawain. Anuman ang kaso, gusto lamang ng mga informant na manatiling di-nakikilala. Maraming korte ang minabuting panatilihing kumpidensyal ang pagkakakilanlan ng isang impormante, ngunit hindi ito pangkalahatan. Sa ilang hurisdiksiyon, kung maipapakita ng tagapagtanggol na mahalaga ito sa kaso ay maaaring ihayag.

Makakatipid sa mga impormante dahil maliit ang gastos. Sa karamihang ng mga kaso, nakikipagtulungan sila para sa kaluwagan ng sariling nakabinbin na kaso. Dahil ang mga impormante ay malimit may
impormasyon sa loob, makakatulong sila sa pagbuo ng mga kaso na kung hindi gayon ay kinakailangan ng ilang buwan ng imbestigasyon. Ang halagang-pakinabang ng mga impormante ay nababawasan sa ilang paraan dahil sa mga isyu at kredibilidad.

Sa mga sistemang legal na gumagamit ng mga hurado (juries), halimbawa, ang mga pagwawalang-sala ay nangyayari sa mga malalaking kaso ng krimen dahil lamang sa hindi pinapaniwalaan ng mga hurado ang testimonya ng mga impormante. Ito ang magiging kaso kung binayaran na ng gobyerno ang impormante na nangyayari sa ilang mga hurisdiksyon. Sa kaso naman ng mga impormante na hindi bahagi ng isang organisadong grupo ng kriminal, may pangamba rin na ang kanilang pagkakakilanlan ay mabubunyag kalaunan.

May mga sentrong paksa kaugnay sa kung paanong ang mga impormante/saksi ay napapamahalaan: pinapahintulutan ba ang lahat ng imbestigador na gamitin ang mga impormante o ang posibilidad ba ay limitado sa mga natatanging pinili na mga opisyal?, ang pagkakakilanlan ba ng isang impormante ay protektado kung nagbibigay ng testimonya sa korte?, may polisiya ba sa proteksiyon at testimonya sa korte ng mga impormante?, at binabayaran ba ang mga impormante?

Ang mga katanungang ito ay pagbulay-bulayin tayo sa pangangailangan na magkaroon ng isang tamang balanse sa pagitan ng pangangailangan na pangasiwaan ang hustisya habang iniimbestigahan ang isang kaso ng krimen at ang patas na pagtrato ng mga saksi/impormante gayundin ang mga tagapagtanggol.

Ang isang saksi ay isang napakahalagang suporta sa dispensasyon ng hustisya sa alinmang sibilisadong lipunan. Sa ngayon ay nakakarinig tayo ng maraming bangayan tungkol sa walang abug-abog na pagwawalang-saysay o pagwawalang-sala sa mga kahindik-hindik na mga kasong kriminal. Isa sa mga dahilan sa pagwawalang-saysay ay ang kakulangan ng o pagbawi/pag-iwas l paghinto ng mga saksi. Ang isang saksi ay siyang mata at tenga ng korte.

Ang impormasyon na ibinibigay ng impormante/saksi ay tumutulong sa pagtukoy at pag-aresto sa suspek at ang papel nito at mga ebidensiyang ibinibigay sa paglilitis ay napakahalaga sa pag-usig at mahatulan
ang mga maysala. Sa isang banda, ang isang tao na nakasaksi ng isang krimen ay kalimitang nakakaranas ng trauma. Sa kasagsagan ng imbestigasyon ay maaaring dumanas ang saksi ng panggigipit at mga banta mula sa akusado. Hayag din sa panganib na pagbantaan ang kaniyang mga kamag-anak at mga mahal sa buhay, dukutin, pinsalain o suhulan din.

Sa lahat ng kadahilanang ito ay nag-aatubili ang isang tao na maging isang saksi. Kamakailan ay inaprubahan ng Baguio City Council sa ikatlo at huling pagbasa ang panukalang ordinansa na nagtataas ng reward money o pabuya na ibinibigay ng lokal na gobyerno sa sinumang kuwalipikadong impormante na makapagbibigay ng impormasyon na magiging daan sa pagka-aresto ng sinumang drug pusher o sinumang nakagawa ng karumaldumal na krimen sa lungsod, kabilang ang nga nasa listahan ng 10 most wanted criminals dito.

Sa ilalim ng Ordinance No. 62, series of 2022 ang impormante ay bibigyan ng PhP5,000 mula sa dating PhP2,000. Isa pa, mabibigyan ang informer ng karagdagang halaga na PhP10,000 sa oras na mahatulan ang akusado sa pamamagitan ng testimonya ng nasabing impormante. Mabuti man ang adhikain ng mga pabuya ay kailangan ding maintindihan ng mga saksi na mayroon silang nag-iisang bansa/lungsod na tungkulin na pagsilbihan, mahalin at protektahan.

Sa isang mas direktang paraan, kailangan nating maintinduhan na bawat isang mamamayan ay may tungkulin na labanan ang krimen at respetuhin ang batas, tumestigo at hatulan ang mga kriminal na walang pangganyak ng benepisyong pang-ekonomiya upang guminhawa at umunlad ang ating bansa. At ang sistema ng pagbibigay ng pabuya ay huwag sanang maabuso ng ninuman.

Amianan Balita Ngayon