Plano manen a dam iti Chico River, sinupalpalan ti CPA

April 22, 2017 Opinion Tinig ng Bayan

SIUDAD TI TABUK – Supsupiaten dagiti umili ti gandat manen a panagsubli dagiti kampanya ti gobyerno iti panangipatakder iti hydro-power project dam iti Karayan Chico, Tanudan, Pasil ken Saltan.
Naibingay dagiti update ti agdama a kasasaad iti naangay a miting ti Cordillera Peoples’ Alliance Kalinga Chapter idi Marso 11, 2017.
Adda ti lima a proposal a dam a madama a maiyar-aramid ken limed nga aktibidades dagiti kumpanya ti dam. Segun iti maysa nga elder ti Barangay Dupag iti Tabuk, ti agdama a kasasaad ti tallo a plano a dam: iti Brgy. Lucog nga agpartuat iti 52 megawatts (MW) a proyekto ti Karayan Hydro Power Corporation; iti Sabangan, Dupag 37MW iti Karayan Tanudan; 17MW iti baet ti Tomiangan ken Cagaluan iti Karayan Pasil. Amin dagitoy ket plano ti higante a kumpanya a San Lorenzo Ruiz and Builders Group (SLRB) ken ti lokal a kakumplotna a grupo ti Kalinga Hydro Inc. (KHI) ken sumagmamano nga indibidwal. Dagitoy ti mangisaysayangkat kadagiti survey ken drilling test iti proposed site manipud idi Nobiembre 2016. Adda met nalimed a panakitungtongda iti umili ken iti asembleya ti komunidad a nagrugi idi Pebrero 9, 2017 kadagiti direkta a maapektaran iti Bagumbayan, Naneng ken Lucog.
Segun iti umili ti Brgy. Lucog, Tabuk, adda sumagmamano nga indibidwal ti al-allukuyen ti tauhan ti National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) Kalinga ken nagbalin a pannakaboses ti kumpanya tapno mapalubosan ti kumpanya nga isayangkat ti drilling test. Ti tauhan ti NCIP ket kailian mismo ti apektado nga indigenous cultural communities (ICC) ti tribu a Naneng, isu a napilitan dagitoy a nangipalubos iti drilling.
Naisayangkat ti drilling test iti batog ti Brgy. Lucog ken Sitio Balatoc nga awan ti nalawag a pammalubos manipud kadagiti maseknan nga umili. Segun iti Section 24 ti NCIP Administrative Order 3 Series of 2012, (Indigenous People’s Rights Act wenno Republic Act 8371), kasapulan ti pammalubos ti umili/ICC ti aniaman a panag-survey a paset ti proyekto wenno aniaman a feasibility study nga isayangkat, kas proseso ti free prior and informed consent (FPIC).
Kabayatan ti drilling, nagprotesta dagiti umili a kontra iti proyekto. Gapu iti umad-adu a riri dagiti umili, nangiyulog iti summon ti Sanguniang Panlalawigan (SP) para iti NCIP Kalinga. Idi Marso 14, 2017 a ti session ti SP, nagpalawag ni Naty Sugguiyao, NCIP Kalinga provincial director. Kinuna ni Sugguiyao nga awan ti biang ti NCIP iti feasibility study dagiti proyekto, tumultulongda laeng kano iti pasilitasyon.
“Nakakaskas-ang iti rikna a ti maysa a kangrunaan nga ahensya a sumango koma iti FPIC ket saan a nangipatungpal iti rebbengenda, mangipalpalubos pay ketdi iti kumpanya a sumrek nga awan ti pammalubos ti umili,” kinuna ti maysa nga agdengdengngeg iti mensahe ti NCIP provincial office.
Dagiti umili ti Taloctoc iti Tanudan ket napinget met a mangsupsupiat iti plano manen a mangipasdek iti hydro-power project iti asidegda a paset ti Karayan Tanudan kas ti naammuan a plano iti Sabangan, Dupag. Dayta ket takder pay laeng dagiti immuna nga henerasyon a saan a mabalin a punasen ti agdama nga henerasyon, segun iti Timpuyog ti Mannalon ti Taloctoc (TMT).
Idi met laeng Marso 7, 2017, impadamag ti Indigenous Farmers Association of Guinaang, Pasil, Inc. (IFAGPI) a manipud maudi a quarter ti 2016 ket addan ti drilling equipment ken drilling activities ti FF Cruz iti karayan a batog ti Dangtalan, Pasil. Segun iti damag ket ti FF Cruz ti nangabak iti bidding ken saan a naammuan ti umili daytoy a plano a dam iti Karayan Pasil no saanda a nakita ti maiyar-aramid a drilling.
Marso 26, 2017, naipadamag manen ti panag-drilling iti Karayan Saltan nga asideg ti Gawaan, Balbalan, Kalinga. Ti Philippine National Oil Company ti maipagpagarup a kumpanya a mangiyar-aramid iti drilling ngem adda met laeng ti damag a nailako ti proyekto iti sabali a kumpanya.
Iti geothermal a plano iti paset ti Pasil ken Tinglayan, adda dagiti iyar-aramid ti kumpanya ti Chevron nga awan ti pammalubos ti umili ken dagiti tribu iti Pasil ken Tinglayan.
Dagitoy a sekreto a panagserrek ken aktibidades dagiti kumpanya ti dam ken geothermal babaen kadagiti lokal a babaonenda ket pakadanagan dagiti maseknan nga umili. CPA/TMK Kalinga / ABN