Edad 12 sa criminal liability, kontrobersiya!
Habang isinusulat ang espasyong ito, lalo pang tumitindi ang kontrobersiyang 12-anyos sa criminal liability. Buti nga, ika nila, dose na at hindi yong naunang ipinasa sa komite sa House na nuebe. Ang puntirya ng panukalang batas na ito ay upang magkaroon ng kriminal na pananagutan ang mga menor de edad na may gulang na 12 upang hindi sila mapagsamantalahan ng mga sindikato. Base kasi sa ulat ng PNP sa nakalipas lamang na taon, libo-libo ang mga kabataang nadawit sa sindikato ng illegal na droga pero ang masaklap sila’y hindi pinanagot ng batas. May batas kasi tayong umiiral na ang mga may edad kinse pababa na masasangkot sa krimen ay walang pananagutan. Yan ang dahilan kung bakit daw lalong lumobo ang bilang ng mga kabataang nagagamit sa krimen. Yan ang tunay daw na dahilan kung bakit gustong amyendahan ang kasalukuyang batas – RA 9344 o Juvenile Justice and Welfare Act of 2006.
******
Pero teka lang mga pards, di ba panahon noon ni dating Pangulong Gloria Arroyo nang pairalin ang RA 9344 na ang edad na saklaw ay 15 pababa? E, bakit mabilis na ipinasa sa komite sa Kamara na gawin itong 9? Na ang sumunod ay ginawang 12? Ayon sa ating mga impormante, tinugunan lang daw umano ng Mababang Kapulungan ng Kongreso ang kagustuhan ni Pangulong Rodrigo Duterte na mapababa ang edad ng criminal liability sa 9 taon mula sa kasalukuyang 15 anyos. Ayon kay House Speaker Gloria Arroyo, mabilis daw na pinagtibay ng House Committee on Justice ang House Bill No. 8835 (na ngayon ay nakasalang sa plenaryo) dahil kabilang ito sa mga agenda ng pangulo. Ang lalamanin daw ng bill ay dadaan pa sa deliberasyon at debate hanggang sa final reading. Ayon sa mga mambabatas, gusto nilang maaprubahan sana ang House Bill 8858 bago matapos ang matapos ang ika 17-Kongreso. Layunin nito na maprotektahan ang mga kabataan o mga menor de edad laban sa iba’t ibang sindikato ng krimen na umiiwas na malitis at maparusahan.
********
Dahil sa panukalang batas na ito parang hinalukay na pansit at chopsuey naman ang reaksiyon ng marami lalo na ang mga magulang. Sabagay, ika nila, walang magulang ang gustong makulong ang anak. Pero bawi naman ng ilan: tanggapin natin ang katotohanan na may mga magulang din (hindi nilalahat) na sila pa ang nag-uudyok sa mga menor de edad nilang anak na gumawa ng krimen. Ang dahilan daw ay kahirapan. Kung ang huli ang kakabigin, kailan naman tayo uusad? Marami namang pagkakakitaan na di kinakailangang lumabag sa batas, di ba? Katunayan, sabi ng mga analysts maraming mga nagkokomento ng negatibo ang di pa nakakaalam kung ano nga ang laman ng panukalang batas. Dapat ay alamin muna ang laman o mga probisyon bago magkomento ng negatibo. Maganda ang pakay ng panukala: proteksiyon sa mga kabataan mula sa kuko ng mga tunay na kriminal na mga gumagamit sa kanila.
********
Sa nangyari sa Navotas City kamakailan ay isang konkretong ehemplo para sa mga magulang at kabataan. Sa raid ng PDEA, 12 menor de edad ang kasama sa 28 na nahuli hinggil sa illegal na droga. Sinagip ng otoridad ang mga bata. Pero, ayon sa PDEA, dapat kasuhan ang mga magulang ng 12 bata sa paglabag sa RA 7610 o Special Protection of Children Against Abuse, Exploitation and Discrimination Act. Kapag mapapatunayan na nagpabaya ang mga magulang o pinuwersa na masangkot ang kanilang anak sa illegal drug trafficking, may katapat itong parusa na “prison mayor” o hindi bababa sa anim na taon hanggang walong taon na pagkabilanggo. Sana, timbangin ito ng mga magulang lalo na ang mga pabaya. Batobato sa langit. Adios mi amor, ciao, mabalos!
The Right to Govern
January 28, 2019